Boşanma Davası Rehberi 2025

Boşanma davası, evlilik birliğinin yasal olarak sona erdirilmesi için mahkemeye başvurulan bir hukuki süreçtir. Türk Medeni Kanunu (TMK) çerçevesinde düzenlenen bu süreç, eşlerin medeni durumlarını değiştirerek evliliği sonlandırır ve mal paylaşımı, nafaka, velayet gibi konuları kapsar. Boşanma davaları, anlaşmalı ve çekişmeli olarak iki ana kategoride ele alınır. Bu rehber, boşanma davası açma sürecini, şartlarını, gerekli evrakları, masrafları ve dikkat edilmesi gerekenleri detaylı bir şekilde açıklayarak, bu karmaşık süreçte size yol göstermeyi amaçlıyor.

Boşanma Davası Nedir?

Boşanma davası, evliliğin mahkeme kararıyla resmi olarak sona erdirilmesi işlemidir. Türk Medeni Kanunu’na göre, boşanma yalnızca aile mahkemesi veya aile mahkemesi bulunmayan yerlerde asliye hukuk mahkemesi tarafından verilen kararla mümkündür. Boşanma, eşlerin medeni durumlarını değiştirirken, aynı zamanda maddi ve manevi sonuçlar doğurur. Bu sonuçlar arasında mal paylaşımı, nafaka, tazminat ve çocuk velayeti gibi konular yer alır.

Boşanma hukuku, TMK’nın ilgili maddelerinde düzenlenmiştir ve boşanma sebeplerine dayalı olarak dava açılır. Eşlerden biri veya her ikisi, evlilik birliğini sona erdirmek için mahkemeye başvurabilir. Ancak, bu süreçte doğru adımları atmak ve hak kaybını önlemek için bir boşanma avukatından hukuki destek almak büyük önem taşır. Avukat, delillerin değerlendirilmesinden dava dilekçesinin hazırlanmasına kadar tüm aşamalarda rehberlik eder.

Boşanma Davası Türleri

Boşanma davaları, eşlerin anlaşma durumuna göre anlaşmalı ve çekişmeli olarak ikiye ayrılır. Her iki dava türü, farklı prosedürler, süreler ve masraflar içerir.

Anlaşmalı Boşanma Davası

Anlaşmalı boşanma davası, eşlerin boşanma ve boşanmanın sonuçları (nafaka, velayet, mal paylaşımı) konusunda tam bir mutabakat sağladığı durumlarda açılır. Türk Medeni Kanunu’na göre, anlaşmalı boşanma davası açılabilmesi için evliliğin en az bir yıl sürmüş olması şarttır. Eşler, bir anlaşmalı boşanma protokolü hazırlayarak boşanma sonrası tüm maddi ve manevi konuları düzenler. Bu protokol, mahkeme tarafından incelenir ve uygun bulunursa genellikle tek celsede boşanma kararı verilir.

Anlaşmalı boşanma davaları, hızlı ve düşük maliyetli bir süreç sunar. Ortalama olarak, 2025 yılında bu tür davalar 1 hafta ile 1 ay arasında sonuçlanmaktadır. Ancak, protokolün eksiksiz ve yasalara uygun hazırlanması kritik öneme sahiptir. Eşlerin özgür iradeleriyle karar verdiklerinin mahkemece teyit edilmesi de şarttır.

Çekişmeli Boşanma Davası

Çekişmeli boşanma davası, eşlerin boşanma veya boşanmanın sonuçları konusunda anlaşmazlık yaşadığı durumlarda açılır. Bu davalar, mahkemenin kusur belirlemesi ve tarafların taleplerini değerlendirmesi nedeniyle daha uzun ve karmaşık bir süreçtir. Çekişmeli davalarda, boşanma sebebinin kanıtlanması ve delillerin sunulması gerekir. Ortalama olarak, bu tür davalar 1-3 yıl sürebilir, ancak dava yoğunluğuna ve delillerin niteliğine bağlı olarak bu süre uzayabilir.

Çekişmeli davalarda, bir boşanma avukatının rehberliği, delillerin toplanması, dilekçelerin hazırlanması ve duruşmalarda doğru stratejinin uygulanması için vazgeçilmezdir. Mahkeme, tarafların sunduğu delilleri inceleyerek nafaka, tazminat ve velayet gibi konularda karar verir.

Boşanma Sebepleri

Türk Medeni Kanunu, boşanma sebeplerini genel ve özel olarak sınıflandırır. Boşanma davası açabilmek için bu sebeplerden birinin varlığı gerekir. Aşağıda, 2025 yılında en sık karşılaşılan boşanma sebepleri detaylı bir şekilde açıklanmıştır:

Genel Boşanma Sebebi: Şiddetli Geçimsizlik

Evlilik birliğinin temelinden sarsılması, TMK madde 166’da düzenlenen genel boşanma sebebidir. Şiddetli geçimsizlik, eşler arasında ortak yaşamın sürdürülemez hale gelmesi durumunu ifade eder. Bu sebep, en yaygın boşanma gerekçesidir ve mahkeme, tarafların kusur durumunu inceleyerek karar verir. Örneğin, sürekli tartışmalar, saygısızlık veya iletişim eksikliği bu kapsama girebilir.

Özel Boşanma Sebepleri

1. Zina (Aldatma): TMK madde 161’e göre, eşlerden birinin sadakatsizliği zina olarak tanımlanır ve boşanma sebebidir. Zina davası açabilmek için sadakatsizliğin kanıtlanması gerekir. Ancak, bu delillerin hukuka uygun olması şarttır.
2. Hayata Kast, Kötü Muamele veya Onur Kırıcı Davranış: Eşe yönelik fiziksel şiddet, hakaret veya aşağılayıcı davranışlar, TMK madde 162 uyarınca boşanma sebebidir. Örneğin, eşe yönelik sürekli hakaret veya fiziksel zarar verme bu kapsamdadır.
3. Terk: TMK madde 164’e göre, eşlerden birinin ortak konutu terk etmesi ve dönmemesi boşanma sebebidir. Terk süresi en az 6 ay olmalı ve eve dön ihtarı yapılmalıdır.
4. Akıl Hastalığı: TMK madde 165’e göre, eşin tedavi edilemeyen bir akıl hastalığı varsa ve bu durum ortak yaşamı imkânsız hale getiriyorsa boşanma davası açılabilir.
5. Suç İşleme ve Haysiyetsiz Hayat Sürme: TMK madde 163’e göre, eşlerden birinin yüz kızartıcı bir suç işlemesi veya haysiyetsiz bir yaşam tarzı benimsemesi boşanma sebebidir. Örneğin, dolandırıcılık veya sürekli sadakatsizlik bu kapsama girebilir.

Boşanma Davası Açma Süreci

Boşanma davası açmak, belirli adımların takip edilmesini gerektirir. Aşağıda, 2025 yılında boşanma davası açma süreci adım adım açıklanmıştır:

1. Boşanma Sebebini Belirleme

Boşanma davası açmadan önce, hangi sebebe dayalı dava açılacağına karar verilmelidir. Türk Medeni Kanunu’nda belirtilen genel veya özel sebeplerden biri seçilmelidir. Bu aşamada, bir boşanma avukatından destek almak, hangi sebebin sizin durumunuza uygun olduğunu belirlemede yardımcı olur. Örneğin, zina nedeniyle dava açılacaksa delillerin toplanması, şiddetli geçimsizlik için ise tanık beyanları önem kazanır.

2. Anlaşmalı veya Çekişmeli Dava Türünü Seçme

Eşler, boşanma ve sonuçları konusunda anlaşmışsa anlaşmalı boşanma davası açılabilir. Ancak, nafaka, velayet veya mal paylaşımı gibi konularda anlaşmazlık varsa çekişmeli dava açılır. Anlaşmalı boşanma davasında bazı durumlarda eşler arasında bir anlaşma sağlanmışsa, bu durum daha hızlı bir süreç sunar.

3. Dava Dilekçesi Hazırlama

Dava dilekçesi, boşanma davasının temel belgesidir. Bu dilekçede, boşanma sebebi, tarafların kimlik bilgileri, nafaka, velayet, tazminat ve mal paylaşımı talepleri detaylı bir şekilde belirtilmelidir. Dilekçenin doğru ve eksiksiz hazırlanması, davanın seyri açısından kritik öneme sahiptir.

4. Yetkili Mahkemeye Başvuru

Boşanma davası, yetkili aile mahkemesine sunulur. Yetkili mahkeme, eşlerden birinin ikametgahının bulunduğu yer veya son 6 ay boyunca ortak oturulan yer mahkemesidir. Anlaşmalı boşanma davalarında ise Türkiye’nin herhangi bir yerinde dava açılabilir. Dilekçe, mahkemeye sunulurken başvuru harcı ödenmelidir.

5. İlk Duruşma ve Yargılama Süreci

Mahkeme, dilekçeyi kabul ettikten sonra ilk duruşma tarihini belirler. İlk duruşmada tarafların beyanları alınır ve dava konusu incelenir. Çekişmeli davalarda, delillerin sunulması, tanıkların dinlenmesi ve bilirkişi raporlarının hazırlanması gibi süreçler yaşanır. Anlaşmalı davalarda ise protokol incelenir ve genellikle tek celsede karar verilir.

6. Karar ve Temyiz

Mahkeme, delilleri ve beyanları değerlendirerek boşanma, nafaka, velayet ve tazminat gibi konularda karar verir. Taraflar, kararı temyiz etme hakkına sahiptir. Temyiz süreci, kararın kesinleşmesini geciktirebilir. Kesinleşen karar, icra işlemleriyle uygulanır.

Boşanma Davası İçin Gerekli Evraklar

Boşanma davası açarken aşağıdaki evrakların hazırlanması gerekir:

• Dava Dilekçesi: Boşanma sebebi, talepler ve tarafların bilgilerini içeren temel belge.
• Kimlik Belgeleri: Tarafların nüfus cüzdanı veya pasaport fotokopileri.
• Anlaşmalı Boşanma Protokolü: Anlaşmalı davalarda, nafaka, velayet ve mal paylaşımı gibi konuları düzenleyen protokol.
• Deliller: Boşanma sebebini destekleyen tanık beyanları, mesajlar, banka kayıtları, mülkiyet belgeleri veya diğer dokümanlar.
• Avukat Vekaletnamesi: Avukat tutulmuşsa, avukatın müvekkil adına işlem yapmasını sağlayan belge.
• Çocuklarla İlgili Belgeler: Çocuk varsa, doğum belgeleri veya okul kayıtları.
• Gelir Belgeleri: Nafaka veya tazminat talepleri için maaş bordrosu veya mal varlığı belgeleri.

Evrakların eksiksiz ve doğru hazırlanması, davanın hızlı ilerlemesi için önemlidir. Eksik belgeler, sürecin uzamasına neden olabilir.

Boşanma Davasında Alınabilecek Tedbirler

Boşanma davası sürecinde, tarafların haklarını korumak ve adil bir süreç sağlamak için çeşitli tedbirler alınabilir. Bu tedbirler, mahkeme tarafından talep üzerine veya resen uygulanabilir:

• Tedbir Nafakası: Dava süresince ekonomik olarak zayıf olan eşe geçici nafaka bağlanabilir.
• Geçici Velayet: Çocukların dava sürecindeki velayeti geçici olarak bir ebeveyne verilebilir.
• Aile Konutu Kararı: Aile konutunun hangi eş tarafından kullanılacağına karar verilir, özellikle çocukların durumu göz önünde bulundurulur.
• Banka Hesaplarının Dondurulması: Ortak hesaplara erişim kısıtlanabilir veya hesaplar dondurulabilir.
• Taşınmaz Malların Korunması: Mal paylaşımı öncesi taşınmazların satışı veya devri engellenebilir.
• Uzaklaştırma Tedbiri: Şiddet veya tehdit durumunda, bir eşin diğerine yaklaşması yasaklanabilir.

Bu tedbirler, dava sürecinin düzenli ilerlemesini sağlar ve tarafların mağduriyetini önler. Tedbir talepleri, dava dilekçesinde veya duruşmalarda belirtilebilir.

Boşanma Davasında Maddi ve Manevi Tazminat

Boşanma davalarında, kusuru olmayan veya daha az kusurlu olan taraf, maddi ve manevi tazminat talep edebilir. Bu tazminatlar, boşanmanın yol açtığı zararları telafi etmeyi amaçlar.

Maddi Tazminat

Maddi tazminat, boşanma nedeniyle ekonomik kayıp yaşayan tarafın zararını karşılar. Örneğin, boşanma sonrası yaşam standardının düşmesi, iş kaybı veya mesleki fırsatların kaçırılması maddi tazminat talebine gerekçe olabilir. Mahkeme, tarafların gelir durumu, mal varlığı ve boşanma sebebini dikkate alarak tazminat miktarını belirler.

Manevi Tazminat

Manevi tazminat, boşanmanın neden olduğu psikolojik acı, elem ve keder gibi duygusal zararları telafi eder. Örneğin, aldatma, hakaret veya şiddet gibi durumlar manevi tazminat talebini haklı kılabilir. Mahkeme, tazminat miktarını belirlerken tarafların sosyal statüsünü, kusur durumunu ve zararların boyutunu değerlendirir.

Tazminat talepleri, dava dilekçesinde açıkça belirtilmeli ve delillerle desteklenmelidir. Bir avukat, tazminat taleplerinin doğru şekilde sunulmasında yardımcı olabilir.

Boşanma Avukatı Ücreti

Boşanma davası sürecinde avukat tutmak, hak kaybını önlemek ve süreci profesyonelce yönetmek için kritik bir adımdır. 2025 yılında boşanma avukatı ücretleri, davanın türüne, karmaşıklığına, avukatın tecrübesine ve dava süresine bağlı olarak değişiklik gösterir. Genel olarak, anlaşmalı ve çekişmeli boşanma davaları için ücretler farklılık arz eder.

Anlaşmalı Boşanma Davalarında Ücretler: Anlaşmalı boşanma davaları, eşlerin tüm konularda mutabık kalması nedeniyle daha kısa sürer ve genellikle tek celsede sonuçlanır. Bu nedenle avukat ücretleri daha düşüktür. 2025’te, anlaşmalı boşanma için avukat ücretleri genellikle 10.000 TL ile 20.000 TL arasında değişir. Ücret, protokol hazırlanması, dilekçe yazımı ve duruşma katılımı gibi hizmetleri kapsar. Ancak, avukatın bulunduğu şehir (örneğin, İstanbul veya Ankara gibi büyük şehirlerde ücretler daha yüksek olabilir) ve müvekkilin ek talepleri bu miktarı etkileyebilir.

Çekişmeli Boşanma Davalarında Ücretler: Çekişmeli boşanma davaları, delil toplanması, tanık dinlenmesi ve birden fazla duruşma gerektirdiğinden daha uzun ve zahmetlidir. Bu nedenle avukat ücretleri daha yüksektir. 2025 yılında, çekişmeli boşanma davaları için ücretler genellikle 30.000 TL’den başlar. Davanın süresi, nafaka, tazminat veya velayet gibi ek talepler ve mahkeme masrafları bu miktarı artırabilir. Örneğin, mal paylaşımı veya yüksek miktarda tazminat talepleri içeren davalarda ücretler daha yüksek olabilir.

Ek Masraflar: Avukat ücretlerine ek olarak, dava harçları (2025’te yaklaşık 4.000 TL), tebligat giderleri, bilirkişi ve tanık masrafları gibi yargılama giderleri de müvekkil tarafından karşılanır.

Ücret Belirlenmesinde Dikkat Edilecekler: Avukat seçerken, yalnızca ücrete odaklanmak yerine tecrübe ve uzmanlık alanını değerlendirmek önemlidir. Türkiye Barolar Birliği’nin asgari ücret tarifesi, ücretlerin alt sınırını belirler, ancak avukatlar bu tarifenin üzerinde ücret talep edebilir. Ücret anlaşmasını yazılı bir sözleşmeyle netleştirmek, olası anlaşmazlıkları önler. Ayrıca, bazı avukatlar taksitli ödeme seçenekleri sunabilir. Boşanma sürecinde şeffaf iletişim kuran ve dava stratejinizi doğru yönlendiren bir avukatla çalışmak, uzun vadede maliyetten tasarruf sağlar.

Boşanma Davası Masrafları

Boşanma davası masrafları, dava türüne, sürecin karmaşıklığına ve mahkeme işlemlerine bağlı olarak değişiklik gösterir. 2025 yılında boşanma davası masrafları şu kalemlerden oluşur:

• Başvuru Harcı: Dava açılırken ödenen mahkeme harcı. 2025’te bu miktar yaklaşık 4000 TL’dir.
• Tebligat Giderleri: Mahkeme bildirimleri için ödenen ücretler.
• Tanık ve Bilirkişi Giderleri: Tanık ifadeleri veya bilirkişi raporları için ödenen masraflar.
• Yargılama Ücreti: Dava sürecindeki diğer mahkeme giderleri.
• Avukat Ücretleri: Avukatın sunduğu hizmetin karşılığı. Ücret, avukatın tecrübesine ve davanın karmaşıklığına göre değişir.

Anlaşmalı davalar, çekişmeli davalara göre daha düşük maliyetlidir. Masrafların zamanında ödenmesi, davanın aksamaması için önemlidir.

Boşanma Davasının Düşmesi veya İptali

Boşanma davası, çeşitli nedenlerle düşebilir veya iptal edilebilir. Bu durumlar şunlardır:

• Davacının Talebiyle Düşme: Davacı, dava sürecinde vazgeçerse dava düşer.
• Tarafların Anlaşması: Eşler, dava sırasında anlaşarak davayı geri çekebilir.
• Tarafların Ölümü: Taraflardan biri ölürse dava düşer.
• Zamanaşımı: Bazı boşanma sebepleri için zamanaşımı süresi vardır (örneğin, zina için 6 ay).
• Dosya Eksiklikleri: Gerekli belgeler tamamlanmazsa mahkeme davayı düşürebilir.
• Celseye Katılmama: Davacı veya avukatı duruşmalara katılmazsa dava düşebilir.
• Davanın Reddi: Mahkeme, boşanma sebebini kabul etmezse dava reddedilir.

Boşanma davasının iptali için vazgeçme veya feragat yoluna gidilebilir. Vazgeçme, davanın hiç açılmamış sayılmasını sağlar ve taraflar aynı sebepten yeniden dava açabilir. Feragat ise aynı sebepten tekrar dava açılmasını engeller. Her iki durumda da mahkeme kararı gerekir.