Nafaka, boşanma veya ayrılık sonrası ekonomik olarak zor duruma düşen tarafın geçimini sağlamak için mahkeme kararıyla hükmedilen maddi bir yükümlülüktür. Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenen nafaka türleri arasında yoksulluk nafakası, iştirak nafakası ve tedbir nafakası bulunmaktadır. Nafaka, alacaklısının hayatını sürdürebilmesi için kritik öneme sahiptir ve bu nedenle kanunlarda ödenmemesi durumunda özel yaptırımlar öngörülmüştür. Ödenmeyen nafaka borçları, icra takibi ve tazyik hapsi gibi hukuki sonuçlar doğurabilir. Bu yazıda, nafaka ödenmemesi durumunda ortaya çıkan sonuçlar, özellikle tazyik hapsi konusu, en çok merak edilen beş soru üzerinden açıklanmaktadır.
Nafaka Ödenmezse Hangi Hukuki Süreçler Başlar?
Nafaka ödenmemesi durumunda, nafaka alacaklısı öncelikle icra dairesine başvurarak ilamlı icra takibi başlatabilir. Türk Medeni Kanunu Madde 175 ve İcra ve İflas Kanunu Madde 344 uyarınca, nafaka borcu öncelikli alacaklar arasında yer alır. İcra takibi başlatıldığında, borçluya ödeme emri gönderilir ve bu emrin tebliğinden itibaren yedi gün içinde borcun ödenmesi gerekir. Ödenmemesi halinde, borçlunun maaşına veya malvarlığına haciz uygulanabilir. Örneğin, borçlunun maaşının tamamına haciz konulabilir ve nafaka borcu öncelikli olarak tahsil edilir. İcra takibi sonuç vermezse, alacaklı icra ceza mahkemesine şikayette bulunarak tazyik hapsi talep edebilir.
Tazyik Hapsi Nedir ve Nasıl Uygulanır?
Tazyik hapsi, nafaka gibi mahkeme kararına dayalı yükümlülüklerin yerine getirilmesini zorlamak amacıyla uygulanan bir yaptırımlıdır. İcra ve İflas Kanunu Madde 344’te düzenlenmiştir. Buna göre, nafaka borçlusunun, alacaklının şikayeti üzerine, üç aya kadar tazyik hapsine hükmedilir. Bu hapis, adli sicile işlenmez ve para cezasına çevrilemez. Tazyik hapsinin amacı, borçluyu borcu ödemeye zorlamaktır. Örneğin, bir kişi nafaka borcunu ödemezse, alacaklının şikayeti üzerine icra ceza mahkemesince üç aya kadar hapis cezası verilebilir. Borçlu, hapis süresince borcu öderse derhal tahliye edilir. Tazyik hapsi, yalnızca güncel nafaka borçları için uygulanır; birikmiş nafaka borçları bu kapsamda değerlendirilmez.
Tazyik Hapsi İçin Hangi Şartlar Gereklidir?
Tazyik hapsinin uygulanabilmesi için belirli şartların sağlanması gerekir. İlk olarak, nafaka borcunun mahkeme kararıyla kesinleşmiş olması şarttır. İkinci olarak, nafaka alacağı için icra takibi başlatılmış ve ödeme emri borçluya tebliğ edilmiş olmalıdır. Üçüncü olarak, borçlunun ödeme emrine rağmen borcu ödememiş olması gerekir. Şikayet, icra emrinin tebliğinden itibaren üç ay ve her durumda nafaka borcunun doğduğu tarihten itibaren bir yıl içinde yapılmalıdır.
Tazyik Hapsi Sonucunda Nafaka Borcu Silinir mi?
Nafaka borcunun ödenmemesi durumunda, tazyik hapsi uygulanması borcun silinmesini sağlamaz. Tazyik hapsi, borçluyu ödemeye zorlamak için bir araçtır ve borç, hapis süresince veya sonrasında devam eder. Örneğin, bir kişi üç ay tazyik hapsine hükmedilse ve bu süreyi tamamlasa bile, nafaka borcu icra dosyasında birikmiş borç olarak kalır. Birikmiş nafaka borçları, on yıllık zamanaşımı süresine tabidir. Bu nedenle, nafaka alacaklısı geçmişe dönük on yıl için birikmiş nafaka alacağını icra yoluyla talep edebilir. Ancak, birikmiş nafaka borçları adi alacak olarak değerlendirilir ve tazyik hapsine konu olmaz.
