Yıllık İzin Kullandırılmayan İşçinin Hakları Nelerdir?
Yıllık izin kullandırılmayan işçinin hakları, yıllık izinlerin nasıl kullandırılmadığına göre değişkenlik göstermektedir. Çalışma hayatında yıllık ücretli izinler eksik kullandırılmakta ya da hiç kullandırılmamaktadır. Bununla beraber yıllık izinlerin parçalara bölünerek kullandırıldığı da uygulamada sık rastlanılan bir durumdur. Bu nedenle yıllık izinlerin kullandırılmaması ya da daha geniş anlamda; yıllık izinlerin usulüne uygun bir şekilde kullandırılmaması hususunu daha da açmak gerekir. Buna sorulara geçmeden önce yıllık izin hakkına kısaca değinmek gerekir.
Yıllık ücretli izin hakkı, herhangi bir ayrıma tabi tutulmaksızın tüm çalışanların Anayasal dinlenme hakkıdır. İş Kanunu Madde 53 ve devamı maddeler ile Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliğinde düzenlenmiş olan yıllık ücretli izne, işçinin hak kazanması için süre şartı öngörülmüştür. İşçinin yıllık izne hak kazanabilmesi için, deneme süresi de dahil olmak üzere fiilen çalışmaya başladığı tarihten itibaren 1 yıl çalışmış olması gerekmektedir.
Yıllık İzinlerin Hiç Kullandırılmaması
Yıllık izinlerin hiç kullandırılmaması ne yazık ki çalışma hayatında sık rastlanılan bir durumdur. Yıllık izinlerin hiç kullandırılmamasına çalışma sektöründen bağımsız olarak hemen her sektörde rastlanılmaktadır. İşçiye uzun süre haksız bir şekilde yıllık izin kullandırılmaması işçi açısından haklı fesih sebebidir. İzinleri kullandırılmayan işçi, iş sözleşmesini haklı nedenle feshederek kıdem tazminatına hak kazanır.
Yıllık izinlerin kullandırılmaması nedenine dayanarak iş sözleşmesini fesheden işçi; kıdem tazminatına hak kazanır ancak ihbar tazminatına hak kazanamaz. Çünkü birkaç istisna haricinde, her ne sebeple olursa olsun işçi iş sözleşmesini feshettiği takdirde ihbar tazminatı alamaz.
Yıllık ücretli iznin kullandırılmamasının haklı fesih sebebi oluşturabilmesi için çok uzun süre hiç izin kullandırmaması ya da talep edildiği halde gerekçesiz olarak izin kullandırılmaması gereklidir. (Yargıtay 22. HD. 2019/2876 K.)
Yıllık izin kullandırma zamanını belirlemek işverenin yönetim hakkı kapsamında olsa da işçinin yıllık olarak dinlenme hakkının sağlanması işyeri çalışma koşulları arasında yer alır. Başka bir anlatımla işçinin yıllık dinlenme hakkının tanınması, dayanağı Anayasa olan çalışma koşulu olup aksine uygulama 4857 sayılı yasanın 24/II-f. bendine göre işçi açısından haklı fesih nedeni oluşturur. Somut olayda ; davacı işçiye 6 yılı aşan süre içinde sadece 14 gün yıllık izin kullandırılmıştır. İşçiye uzun bir süre dinlenme hakkının sağlanmaması işçi açısından yukarıda sözü edilen madde gereği haklı fesih nedeni oluşturur. Mahkemece, kıdem tazminatı şartları gerçekleştiğinden kıdem tazminatı isteğinin kabulü gerekir. (Yargıtay 9. HD. 2019/8028 K.)
Yıllık İzinlerin Eksik Kullandırılması
Yıllık izinlerin eksik kullandırılması denildiğinde; işçi kanunen hak ettiği yıllık izin süresinden daha az bir süre yıllık izin kullanmış olduğu anlaşılmalıdır.
İşçinin yıllık izinlerini eksik kullanması doğrudan bir haklı fesih nedeni değildir. Nitekim İş Kanunu Madde 53/3‘de “Ancak, 53 üncü maddede öngörülen izin süreleri, tarafların anlaşması ile bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere bölümler halinde kullanılabilir.” hükmüne yer verilerek, işçi ve işverenin anlaşması halinde yıllık iznin on günlük bir parçaya bölünebileceği belirtilmiştir. Buradan anlaşılması gereken şudur; işveren işçinin yıllık iznini parçalara ayırarak, bölerek yıllık izin kullandırabilir. Ancak taraflar arasında anlaşma olsa dahi, işçiye yılda 10 günden az yıllık izin kullandırılması haklı fesih nedeni kabul edilir. Bu durumda işçi, yukarıda yer verdiğimiz şekilde kıdem tazminatı ve varsa diğer alacaklarını talep edebilir.
Yıllık izin kullandırılmayan işçi kıdem tazminatı almak istiyorsa bu konuda mutlaka bir İş Mahkemesi Avukatı ile iletişime geçilerek bilgi almalıdır.
Sonuç olarak;
- Yıllık izinleri uzun bir süre kullandırılmayan işçi haklı fesih yaparak tazminata ve şartları oluştuysa diğer işçilik alacaklarına hak kazanır.
- Yıllık izinleri eksik kullandırılan işçi, tek seferde 10 günden az izin kullanıyorsa bu durumda da haklı fesih şartları oluşur ve tazminata hak kazanır.
Sık Sorulan Sorular
Yıllık izin kullandırılmaması konusunda sık sorulan soruları aşağıda derledik. Bu konuda sormak istediğiniz soruları aşağıda yer alan form aracılığı ile bize iletebilirsiniz.
Yıllık izin kullandırılmayan işçi, yukarıda açıkladığımız durumlara göre hareket etmelidir. Buna göre, yıllık izinleri hiç kullandırılmayan işçi doğrudan iş sözleşmesini feshederek tazminata hak kazanır. Yıllık izinleri eksik ve parçalara ayrılarak kullandırılan işçi ise, kendisine 10 günden daha az bir yıllık izin kullandığı takdirde aynı şekilde iş sözleşmesini haklı nedenle feshederek tazminata hak kazanır.
Yıllık izinleri kullandırılmayan işçi bu konuda mutlaka İş Hukuku Avukatı ile iletişime geçerek, profesyonel destek almalıdır.
Kullanılmayan yıllık izinler daha sonrasında kullanılabilir. Yıl içerisinde tahakkuk eden yıllık izinlerin kullanılmaması izinlerin yanacağı anlamın gelmez.
Kullanılmayan yıllık izinler, iş sözleşmesi devam ettiği sürece ücrete, paraya dönüşmez. İşveren işçiye yıllık izin kullandırmayıp bunun yerine bir ücret veremez. Ancak, iş sözleşmesinin sona ermesi durumunda; yani işçinin istifası ya da işverenin işten çıkarması durumunda kullanılmayan yıllık izin günleri ücrete, paraya dönüşür.
Yıllık izin kullanmayan işçi bu nedene dayanarak iş sözleşmesini feshettiği takdirde kıdem tazminatı alabilir ancak ihbar tazminatı alamaz. Bununla beraber, eğer şartları oluştuysa diğer işçilik alacakları da talep edilebilir.